De Alliantie verkoopt sociale huurwoningen op het Entrepotdok. Daar is beroering over ontstaan: bewoners en politiek zeggen dat de buurt daarmee onbetaalbaar wordt. Soortgelijke situaties spelen in heel Amsterdam.
Marc Kruyswijk
8 november 2022, 20:00
Wat is er aan de hand?
Woningcorporatie De Alliantie wil 140 sociale huurwoningen op het Entrepotdok verkopen. Dit tot grote onvrede van bewoners en de politiek: zij vinden dat er in de buurt al te veel dure woningen zijn. Volgens velen is de voorgenomen verkoop tegenstrijdig met de afspraak die de gemeente in 2019 maakte met koepelorganisatie Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. Daarin staat onder meer dat de corporaties ‘terughoudend’ zouden zijn met de privatisering van specifiek woningen in Centrum-Oost, het gebied waar het Entrepotdok ligt.
Wat is erop tegen?
Wonen in de stad wordt duurder en duurder. Voor steeds meer Amsterdammers is een sociale huurwoning (met een huur tot maximaal 763 euro) de enige mogelijkheid om in de stad te kunnen blijven wonen. Een koophuis wordt hoe langer hoe meer onbereikbaar en huren in de vrije sector is voor velen nauwelijks meer een optie: de huurprijzen daar zijn alleen al in het afgelopen jaar met 10 procent gestegen.
Wanneer een sociale huurwoning te koop wordt aangeboden, hoeven de zittende huurders daar niet op in te gaan, maar als ze verhuizen wordt de woning verkocht.
Waarom doet de Alliantie het dan?
Volgens de woordvoerder wordt op deze manier geprobeerd ‘zoveel mogelijk mensen aan een woning te helpen’. Zij zegt dat er in de praktijk slechts enkele bewoners ook echt overgaan tot koop. In het complex van De Alliantie wordt volgens haar ‘maar heel af en toe’ verhuisd.
“Als een huurder zijn eigen woning niet koopt, komt bij verhuizen uiteindelijk die woning op de markt met voorrang voor mensen die in een corporatiewoning zitten. Die persoon laat op zijn beurt dan dus een sociale huurwoning achter, wat de doorstroming vergroot. Dat ten eerste. Maar met de opbrengst van de verkoop bouwen we twee nieuwe woningen.”
Maar dan is er geen probleem, toch?
Er is zeker wél een probleem, zegt Boudewijn Rückert van actiegroep Niet te koop, die wekelijks een flitsactie organiseert bij een sociale huurwoning die door een woningcorporatie te koop wordt gezet. “Het is namelijk een leugen: er komt geen volwaardige nieuwe sociale huur voor terug, corporaties bouwen woningen waarvoor bijvoorbeeld specifiek jongeren in aanmerking komen, die er alleen maar tijdelijke contracten krijgen. Betaalbaar wonen wordt daarmee een premisse, een sociale huurwoning wordt een voorziening. Corporaties zeggen: we bouwen twee huizen terug, maar dat klopt feitelijk niet. Wij zeggen: kap gewoon met verkopen.”
Los daarvan: is de verkoop niet strijdig met de afspraken?
Het is ‘volstrekt onwenselijk’, zei bestuurder Lotte Terwel (PvdA) van stadsdeel Centrum in reactie op vragen vanuit de commissie. “Dit is niet in lijn met de afspraken. Het bewijst dat er strakkere afspraken moeten worden gemaakt. We zullen alles moeten doen wat in onze macht ligt om te zorgen dat dit onzalige plan niet doorgaat.” Wethouder Zita Pels van Volkshuisvesting stelde onlangs dat er niet nog meer moet worden verkocht, tenzij er evident meer wordt teruggebouwd.
Speelt dit ook elders?
Jazeker: in tal van wijken in Amsterdam, vooral in de populairdere buurten, worden woningen uit de sociale voorraad verkocht. In bijvoorbeeld de Indische Buurt en De Pijp is dit zeer regelmatig het geval.
Een bewoonster van De Alliantie hoorde onlangs van plannen in haar eigen buurt. “Ik zou mijn eigen huis best willen kopen, maar dat kan ik natuurlijk nooit betalen. Waarschijnlijk zou ik dan zeven ton moeten neertellen voor een woning waarin ik nu voor 500 euro per maand woon. Het is ook dubbel, want in principe vind ik vooral dat er betaalbare woningen moeten zijn voor mensen die de huidige kosten voor wonen helemaal niet kunnen betalen.”
Maar er zijn toch enorm veel sociale huurwoningen in Amsterdam?
Het is maar wat je onder veel verstaat. In 2021 telde de stad bijna 183.000 corporatiewoningen (ruim 40 procent van het totaal). Maar kijk je naar de trend de afgelopen jaren, dan is duidelijk dat het aandeel betaalbare woningen stevig achteruit kachelt: in 2011 waren dat er 195.000 (iets meer dan 48 procent). In dezelfde periode steeg het aantal duurdere huurwoningen van 91.000 (22 procent) naar 137.000 (meer dan 30 procent).
Ze verkopen dus te veel?
De afgelopen vijf jaar werden gemiddeld tussen de 850 en 1000 corporatiewoningen per jaar verkocht. Hierdoor, en doordat er niet voldoende is bijgebouwd, is de afgesproken groei van per saldo 3000 sociale huurwoningen vrijwel onmogelijk alsnog te realiseren. Want in 2020 kromp de voorraad licht. Afgelopen jaar bedroeg de groei 619 woningen: tegenover de bouw van 1930 nieuwe woningen stond de verkoop van 868 woningen, de sloop van 156 huizen en 287 woningen die werden geliberaliseerd.