Het had dinsdag een debat over scheefwonen op de sociale woningmarkt moeten zijn. Maar het werd een debat met minister Blok (Wonen, VVD) over reparatie van zijn wetsvoorstellen daarover.
Zoals de bestaande wetgeving uit 2013, waarin geregeld was dat woningcorporaties bij de fiscus inkomensgegevens kunnen opvragen voor de vaststelling van de jaarlijkse huurverhoging. Uitgerekend in de week van het debat over de wet die scheefwonen tegen moet gaan, oordeelde de Raad van State dat de Belastingdienst die gegevens niet zomaar mag vrijgeven. Die verplichting moet bij wet geregeld zijn. Blok stuurde woensdag halsoverkop een brief naar de Kamer met de mededeling dat die verplichting al in het wetsvoorstel geregeld is.
Gepensioneerden waren tot begin deze week in het wetsvoorstel vrijgesteld van een inkomenstoets en de daaraan gekoppelde huurverhoging – maximaal de inflatie plus 4 procent. Volgens Blok gaat het om 67.000 huishoudens met een inkomen dat hoger is dan de toetsingsgrens van 39.000 euro. Die groep kan nauwelijks doorstromen naar bijvoorbeeld een koopwoning omdat ouderen amper een hypotheek kunnen krijgen, was de redenering.
Vrijstellingen
Onder druk van met name de PvdA eerder deze week schrapte Blok die uitzonderingspositie voor AOW’ers, ten gunste van grote gezinnen met een modaal inkomen. Huishoudens van vier of meer personen zouden vrijgesteld worden van extra huurverhogingen in plaats van senioren. Maar donderdagavond, aan het slot van het debat, ontstond er een meerderheid voor een motie van PvdA en CDA om én de 65-plussers én de grote gezinnen met een modaal (tussen 1800 en 2400 euro netto) gezinsinkomen te ontzien.
De Tweede Kamer debatteerde twee dagen over het beleid van Blok om scheefwonen tegen te gaan. De minister schat in dat 500.000 huishoudens te veel verdienen om in een sociale woning te wonen. Daardoor zijn jarenlange wachttijden voor die woningen vaak jarenlang. De druk op sociale woningen nam de afgelopen jaren verder toe door de instroom van vluchtelingen die vanuit asielcentra doorstromen.
De tijd dringt
Het is de vraag of corporaties in juli hun jaarlijkse huurverhogingen kunnen doorvoeren. Ze mogen als gevolg van de uitspraak van de Raad van State geen inkomensgegevens bij de fiscus opvragen. Maar de tijd dringt. Corporaties moeten de huurverhogingsaanzeggingen namelijk voor mei versturen. Anders kunnen die niet per juli ingaan.
Blok moest ook zijn voorstellen voor het toelaten van tijdelijke huurcontracten bijstellen. Met name de PvdA zat met die tijdelijke contracten in de maag omdat het PvdA-congres vorig jaar een motie had aangenomen die zich uitsprak tegen aantasting van het huurrecht en tegen invoering van tijdelijke huurcontracten.
Tijdelijke verhuur is nu moeilijk omdat het Nederlandse huurrecht het bijna onmogelijk maakt om van een tijdelijke huurder af te komen. Blok kwam de PvdA en andere fracties tegemoet. Corporaties mogen tijdelijke contracten niet zomaar inzetten, behalve als het gaat om speciale doelgroepen, zoals studenten of huurders die een wisselwoning nodig hebben. Verder wordt een tijdelijk huurcontract bij verlenging automatisch een contract voor onbepaalde tijd – zonder dat de huur omhoog mag.
Volgens SP-Kamerlid Farshad Bashir zullen de voorstellen van Blok scheefwonen niet tegengaan. „Het beleid werkt niet. Slechts 3 procent van de mensen die volgens de minister scheefwonen, is ook echt verhuisd. ” Volgens de minister is het aantal scheefwoners met 10 procent gedaald. „Op een woningmarkt die nooit snel reageert, vind ik zo’n afname in drie jaar tijd hoopgevend.”
Dit artikel, door redacteur Jos Verlaan, is verschenen in het NRC Handelsblad van vrijdag 5 februari 2016